Kepelbagaian Etnik Di Malaysia
Kewujudan pelbagai etnik di alam Melayu telah memberi sumbangan terhadap pembentukan masyarakat plural yang dapat hidup secara bersama dalam kepelbagaian. Asia Tenggara semasa pra-Eropah merupakan tempat pertemuan pelbagai tamadun dan budaya utama dunia yang didorong oleh: Ketuhanan (God/ Gospel), Kekayaan (Gold), Kemenangan (Glory), Masyarakat pelbagai bangsa pada zaman sebelum kedatangan orang Eropah terbentuk melalui proses semula jadi tanpa sebarang rancangan pemaksaan di sebaliknya.
Kesepakatan 3 etnik terbesar negara ketika Persekutuan Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 membolehkan rakyat menikmati kuasa politik yang sama rata dengan dasar perkongsian kuasa. (Melayu, Cina dan India). Kekayaan, pembangunan masyarakat yang adil di sisi undang- undang, amalan demokrasi serta kontrak sosial di antara kepelbagaian kaum menghasilkan keharmonian masyarakat Malaysia. Konsep perkongsian kuasa, pengagihan pendapatan negara secara adil, peluang pendidikan yang sama di antara kaum, kebebasan beragama yang dijamin oleh perlembagaan negara, perlindungan terhadap kaum minoriti serta dasar-dasar yang lain, telah dapat menjamin keharmonian rakyat berbilang kaum dan etnik di negara kita.
ETNIK % Tahun 1957 % Tahun Bumiputera 49.8 Cina 37.2 India 11.3 Lain-lain 1.7 Jumlah
• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnik melalui kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh • Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segi pekerjaan, tempat tinggal dan sistem persekolahan, dan menyukarkan untuk berinteraksi sesama kaum. • Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang jelas antara kaum menyebabkan meningkatnya perasaan permusuhan dan akhirnya mencetuskan pergaduhan antara kaum. • Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union yang ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India terutama berkaitan dengan isu kewarganegaraan.
• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antara kaum Melayu dan Cina • British memperkenalkan rancangan penempatan semula yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkan di kampung Melayu dan Cina di kampung Baru • Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golongan pendatang, penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu serta perjuangan etnik mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan. • Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitan pendidikan dan ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan • Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikan dan ekonomi bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia. • Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, Dasar Pendidikan Kebangsaan, Gagasan 1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan sebagainya.
• Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera dan bukan bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam. • Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalangan penduduk; Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei dan Orang Sungai) dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus) • Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkan keutamaan kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbanding pembezaan keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuat berbanding agama. • Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikut kepentingan kepada pentadbiran British di Sarawak • Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi. • Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan dan pekerjaan yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan dan pertumpahan darah yang membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan tempat tinggal.
Pluraliti • Abad 13M-15M • Kesultanan Melaka • Tanpa Paksaan Masyarakat Plural • 1824M-1957M • Penjajahan Inggeris • Paksaan Masyarakat Pluralistik • 1957 • Kemerdekaan • Pluraliti Baru Kedatangan Penjajah
Pluraliti budaya di Tanah Melayu merupakan hasil pertemuan dan pertembungan budaya besar dunia yang melahirkan fenomena sosial yang Istimewa di Alam Melayu 2 konsep utama ciri-ciri masyarakat Asia Tenggara: Pluraliti • Bercirikan semula jadi, tanpa paksaan dan fleksibel. Masyarakat Pluralistik (plural society) • Bercirikan pemaksaan dan perbezaan. Pluraliti budaya di Tanah Melayu merupakan hasil pertemuan dan pertembungan budaya besar dunia yang melahirkan fenomena sosial di Alam Melayu.
PERBEZAAN CIRI-CIRI yang mewujudkan kepelbagaian bangsa PLURALITI • Semula jadi tanpa paksaan • Sukarela mencari kehidupan dan kekayaan • Disertai ahli keluarga • Menjamin ketenangan pemikiran dan perasaan PLURALISTIK • Secara paksaan • Demi kepentingan ekonomi dan politik Inggeris • Tidak disertai keluarga • Tidak pernah melupakan negara asal
PLURALITI
Mewujudkan interaksi yang harmoni dengan penduduk, alam sekitar dan sistem Sanggup berkahwin dengan penduduk tempatan Mengamalkan budaya seharian orang Melayu Amalan dan adat resam pendatang diterima oleh penduduk tempatan PLURALISTIK Gagal berasimilasi dengan penduduk, alam sekitar dan sistem Mewujudkan kelompok masyarakat dengan sistem tersendiri Terasing dengan kelompok lain walaupun di tempat yang sama Gagal mengenali antara satu sama lain.
Perbezaan dalam unsur-unsur kebudayaan seperti bahasa, agama dan adat resam. Timbulnya jarak sosial antara anggota masyarakat kerana kurang interaksi. Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggal. Prasangka dan prejudis yang menebal. Keengganan anggota masyarakat untuk membuka dunia sosial kepada masyarakat lain dan kecenderungan untuk mengekalkan identiti masing-masing. Dominasi sesuatu kaum dalam bidang-bidang tertentu seperti politik atau perniagaan. Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti lebih kurang sama.
CABARAN HUBUNGAN ETNIK POLITIK EKONOMI SOSIAL AGAMA DAN BUDAYA
Politik Perkauman
Setiap kaum di Malaysia diwakili oleh parti politik masing-masing. Menyuara, menjaga serta memperjuangkan kepentingan dan kelangsungan kaum masing-masing. Sukar menerima pemimpin dari kaum lain. Semangat perkauman yang menebal. Dominasi Sektor Ekonomi. Jurang yang luas dari segi penguasaan ekonomi dan ketidakseimbangan pendapatan. Tiap-tiap etnik berusaha untuk mendapatkan hak dan keuntungan yang lebih besar daripada pertumbuhan ekonomi dan peluang ekonomi yang wujud. Interaksi berlaku di kalangan etnik yang sama. Semangat perkauman terus menebal.
Pemisahan Fizikal.
Akibat dasar pecah perintah British. Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi. Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme. Sistem Pendidikan yang Berasingan (Sekular). Setiap golongan etnik mempunyai sistem pendidikan yang tersendiri. Sistem persekolahan yang memisahkan pelajar mengikut bahasa ibunda menyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri sahaja. Polarisasi dalam Kalangan Pelajar. Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di sekolah menengah serta di Institusi Pengajian Tinggi menyukarkan proses hubungan etnik di Malaysia iaitu Kontrak Sosial. Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaan masyarakat Malaysia seringkali di pertikaikan.
Setiap etnik mempunyai agama, adat istiadat bahasa dan kebudayaan yang berlainan. Mudah terjadinya konflik. Setiap kaum terus menebal dengan bahasa dan kebudayaan mereka sendiri. Mengutamakan anggota dari etnik yang sama dalam mendapatkan pekerjaan, memilih sahabat dan mencari teman hidup. Pemikiran sekularisme; memisahkan urusan dunia daripada urusan agama dan Tuhan dari segala urusan kehidupan manusia.
Islam telah memberi pengaruh yang mendalam dalam pertumbuhan dan perkembangan Tamadun Malaysia. Dengan majoriti penduduk beragama Islam, maka sewajar Islam menjadi asas hubungan etnik dan integrasi nasional kerana ia serasi dengan majoriti penduduk dan minoritinya. Sebagai agama rasmi, Islam mestilah dihormati kerasmiannya namun ia tidak menghalang kebebasan beragama. Wawasan yang jelas, konsisten dan dikongsi bersama. Mestilah mempunyai visi yang sama tentang hala tuju dan hasil integrasi yang diingini. Gagasan 1Malaysia dan Wawasan 2020 harus dijadikan salah satu paksi terpenting pada keseluruhan gagasan hubungan etnik dan integrasi nasional negara ini
Keazaman dan kemantapan politik.
Pemimpin yang berwibawa dan ada niat untuk menginstitusikan hubungan etnik. Niat ini dicetuskan oleh kesedaran tentang pentingnya hubungan etnik. Dari sini akan tercetus kemahuan serta aktiviti dalam bentuk pelan tindakan yang berkesan. Faktor ekonomi memainkan peranan penting dalam menentukan kejayaan hubungan etnik di Malaysia. Hubungan etnik dan integrasi hanya boleh terhasil jika keperluan asas untuk survival manusia dipenuhi.
Kepelbagaian etnik di Malaysia telah wujud berkurun lama dahulu kesan dari kedatangan penjajah sewaktu zaman kesultanan Melayu Melaka. Perkembangan etnik membawa impak positif dan negatif kepada negara dan kehidupan bermasyarakat. Untuk memastikan keharmonian etnik sejagat, segenap aspek perlu di ambil kira agar sama rata namun tidak memberi kesan terhadap keistimewaan etnik majoriti iaitu melayu dan bumiputera.
